«عربستان»؛ پول، لفاظی و دیگر هیچ

به گزارش رهنما به نقل از ایرنا، در حالی که جنگ در سوریه برغم حجم بالای قربانیان و خسارت های مادی بسیار تحمیل شده بر مردم این کشور، به زیان تروریست ها و کشورهای منطقه ای و قدرت های خارجی که دنبال تجزیه سوریه بودند مغلوبه می شود، اتحادیه عرب نیز برای جبران یک اشتباه تاریخی به تکاپو افتاده است. 
'جاسم محمد جعفر' نماینده پارلمان عراق و نزدیک به حیدرالعبادی نخست وزیر از تلاش این کشور با همکاری چند کشور عربی دیگر برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب خبر داده است. 
اتحادیه عرب در جلسه نوامبر ۲۰۱۱ خود و در تکمیل فشارهای غرب برای به زانو درآوردن نظام قانونی سوریه در برابر تروریست ها، عضویت این کشور را به حالت تعلیق درآورد. 
عراق و چندین کشور دیگر عربی در همان زمان مخالفت خود را با این تصمیم اعلام کردند. 
بغداد همچنین جزو اولین دولت های عرب بود که اواخر اسفندماه 95 رسما توسط وزیر خارجه خود ابراهیم جعفری ادامه تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب را غیر قابل توجیه دانسته بود. 
وی در نشست اتحادیه عرب در قاهره گفت: نمی توان بیش از این غیبت سوریه را از اتحادیه عرب تحمل کرد در حالی که سوریه مغز کشورهای عربی است.

** نقطه عطف در تاریخ اتحادیه عرب؟
اکنون و در ادامه انتشار خبرهایی درخصوص تلاش برخی کشورهای عربی برای بازگشت سوریه به این اتحادیه، روزنامه لبنانی الدیار به یک رویداد مهم اشاره می کند که در صورت وقوع می تواندنقطه عطفی در تاریخ این سالهای اتحادیه نه چندان با خاصیت عرب و حتی تحولات منطقه ای باشد. 
این روزنامه نوشت برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب قرار است یک مقام بلندپایه عراقی به همراه السیسی رئیس جمهوری مصر و ملک عبدالله دوم پادشاه اردن به دمشق بروند و بشار اسد را برای آمدن به نشست سران اتحادیه عرب، همراهی کنند. 
این روزنامه از تمایل 9 کشور عربی از جمله عراق برای حضور سوریه در اجلاس سران عرب که ماه مه (اردیبهشت) در ریاض پایتخت عربستان سعودی برگزار می شود خبر داده است. 
روزنامه الدیار در گزارش خود آورده است: اطلاعات دریافتی از منابع دیپلماتیک نشان می دهد عراق ، الجزایر، کویت، عمان، لبنان، مصر، موریتانی، فلسطین و مغرب تمایل دارند سوریه در این نشست حضور داشته باشد.
این روزنامه افزود: احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه عرب در تلاش است تا عربستان سعودی را متقاعد کند تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب لغو و از آنها برای شرکت در این نشست دعوت شود. 
به نوشته الدیار در این راستا بالاترین مقام عراقی به همراه عبدالله دوم پادشاه اردن و نماینده و یا خود عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر به دمشق می روند تا به همراه بشار اسد رئیس جمهور سوریه و با یک هواپیما از دمشق برای شرکت در اجلاس سران عرب به ریاض پایتخت عربستان بروند.
این روزنامه تاکید می کند: این تصمیمات در هنگامه رسیدن به این اطمینان است که 'اسد ماندنی است' و روسیه اجازه تعدی به سوریه به عنوان یک کشور و نظام را نمی دهد و هواپیماهای روسی کلیه گروه های تروریستی را نابود کرده و فقط تعدادی افراد (تروریست) باقی مانده اند و آنها هم قادر به انجام کاری بیش از اخلال در امنیت نیستند.
درهمین حال بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی بعنوان نخستین رهبر سعودی از سال 2011 و آغاز بحران در سوریه، روز شنبه در گفتگو با مجله 'تایم' آمریکا اذعان کرد که بشار اسد در قدرت باقی خواهد بود. 
بر این اساس به نظر می رسد، جبهه مقاومت اسلامی در منطقه و ایستادگی مردم و دولت سوریه توانسته است حتی عاملان اصلی ایجاد بحران در سوریه را نیز متقاعد کند که از خواب تجزیه سوریه یا سقوط نظام اسد بیدار شوند و تعامل با همین نظام قانونی و منتخب مردم را از سر بگیرند. 
البته سعودی ها در موضوع سوریه آنقدر احساس شکست و ناکامی می کنند که از اظهارت چند روز پیش دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر تصمیم کاخ سفید برای خروج هر چه زودتر از سوریه دست پاچه و نگران شده اند. 
بن سلمان در گفت و گو با مجله آمریکایی تایم از آمریکا خواست نیروهای خود را از سوریه خارج نکند.
وی گفت: ما معتقدیم که نیروهایی آمریکایی، اگر نه برای درازمدت، بلکه باید دستکم در میان مدت [در سوریه] بمانند.

** واکنش نماینده عراقی به بن سلمان 
یک عضو کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق درخواست ولیعهد عربستان سعودی برای ادامه حضور نیروهای آمریکایی در سوریه و در مرزهای با عراق را رد و به او هشدار داده که این قهرمان بازی ها همانطور که سودی برای رژیم صدام نداشت برای دیگران (نظام عربستان) نیز نخواهد داشت. 
خالد الاسدی افزود: وجود نیروهای آمریکایی در منطقه تنش را افزایش داده و باعث نزاع خواهد شد زیرا هیچ توافقی برای حضورشان انجام نشده است. 
وی با اشاره به حضور نیروهای آمریکا در نزدیک مرز عراق در سوریه تاکید کرد لازم است تامین امنیت مناطق مرزی عراق با سوریه با همکاری بغداد و دمشق انجام شود به شکلی که از نفوذ تروریست ها جلوگیری کند. 
وی افزود: ادامه خونریزی در سوریه به نفع کسی نیست بنابراین امیدواریم بحران ها و جنگ در سوریه پایان یابد.

** عربستان؛ پول، لفاظی و دیگر هیچ
به نظر می رسد با روند تحولات منطقه در ماههای اخیر بویژه واقعیات حاکم بر عراق و سوریه، رژیم عربستان در اوج ناکامی و سرخوردگی از سیاست ها و ماجراجویی های اخیر هیچ متحدی جز پول برایش باقی نمانده است، پول بادآورده ای که تا اطلاع ثانوی می تواند تاجران جنگ طلب کاخ سفید و بقایای تروریست ها در منطقه را تا حدی راضی نگاه دارد تا بلکه بن سلمان جوان احساس پشت گرمی بیشتری برای مقابله با خیل چالش های داخلی و خارجی سعودی داشته باشد. 
پایان داعش در عراق و سوریه به معنای شکست پروژه آمریکایی - سعودی - صهیونیستی در تجزیه سوریه و عراق بعنوان مقدمه ای بر تجزیه کل منطقه، اکنون عربستان را در تنگنای بی سابقه ای قرار داده است.
محمد بن سلمان جوان که به نظر می رسد 'ماموریت تاریخی' پوست انداختن عربستان سعودی به او واگذار شده است، اکنون با مشورت های گرانقیمتی که از دوستانش در دولت های ترامپ و نتانیاهو می گیرد، بدون در نظر گرفتن واقعیت های تاریخی و حد و اندازه خود، وارد میدان تازه ای می شود، که تنها و تنها نمونه های بحرین و یمن کافی است تا سرنوشت ماجراجویی در این میدان تازه نیز از هم اکنون مشخص باشد. 
به نظر می رسد، سیاست نفوذ نرم در عراق و احتمالا فردا در سوریه و در عین حال سیاست به اصطلاح سخت و تنش زا در مقابله با جمهوری اسلامی ایران، بخشی از راهبردی است که او به تشویق یا اصرار واشنگتن / تل آویو و برای جبران مافات در پیش گرفته است.
درباره آنچه به سوریه مربوط می شود، به نظر می رسد قبل از این سوال که آیا اتحادیه عرب یک بار هم که شده نشان خواهد داد مصلحت 'امت عرب' که همواره شعارش را می دهد را در نظر می گیرد یا نه، این احتمال قوی مطرح است که عربستان همان 'سیاست نرم' که در عراق در پیش گرفته است، با سوریه نیز دیر یا زود آغاز کند و 'بهترین آغاز' می تواند پذیرش بازگشت عضویت سوریه و شرکت بشار اسد در نشست ریاض باشد. 
بن سلمان با آن که اذعان دارد سیاست 'اسد باید برود' به پایان خود رسیده است و باید با دولت قانونی سوریه کنار بیایند، اما به نظر می رسد برای تغییر سیاست سخت خود در سوریه به سیاست نرم (به سبک آنچه در مورد عراق در پیش گرفته است) نیاز به زمان بیشتری دارد به همین دلیل آشکارا از آمریکا می خواهد در خروج از سوریه عجله نکند و برای میان مدت به این حضور ادامه دهد. 
برغم تلاش صادقانه برخی کشورها از جمله عراق، الجزایر، عمان و ... و نیز سیاست دو پهلویی که برخی دیگر از جمله مصر در این مورد انجام می دهند، یک چیز مسلم به نظر می رسد و آن این که اگر این اتفاق نیفتد مشخص خواهد شد ریاض فعلا 'ماموریت' بازگرداندن سوریه به 'دامن امت عربی' (بر خلاف آنچه در مورد عراق مدعی است) ندارد. 
در واقع شرکت یا عدم شرکت سوریه در نشست ریاض نشانگر آن خواهد بود که قطب نمای سیاست ریاض در قبال این کشور دست کم برای کوتاه مدت کدام سمت و سو را نشان می دهد، همان دوره کوتاه مدتی که بن سلمان از آمریکا می خواهد در سوریه بماند تا توازن قوا بیش از این به زیان حامیان تروریست ها و تجزیه طلب ها تغییر نکند.
هر چند همانطور که نمونه عراق نشان داد، سیاست جدید ریاض در به اصطلاح بازگرداندن عراق / سوریه به 'دامن امت عرب' (وارد کردن این کشورها به جبهه ضد ایرانی ریاض) نیز بدلیل ناپختگی ولیعهد جوان، عدم شناخت ملت های منطقه و تلاش برای جبران همه نداشتن ها و کمبودها با 'دلارهای نفتی' و ارضاء نومحافظه کاران در واشنگتن لزوما به جایی نخواهد رسید. 
شرکت احتمالی سوریه در نشست آتی سران اتحادیه عرب، یک پیروزی بزرگ سیاسی برای بشار اسد و متحدانش و یک شکست حتمی دیگر برای سعودی و جبهه غربی صهیونیستی حامیان آن خواهد بود حتی اگر بن سلمان جوان گمان کند می تواند این عقب نشینی را بعنوان یک امتیاز به دمشق بفروشد و آن را جاده صاف کن سیاست جدید و نرم خود برای بازگشت به این کشور تلقی کند. 
اگر گوش شنوایی و چشم بینایی در ریاض باشد، واکنش عراقی ها در هفته های اخیر به اعلام خبر سفر احتمالی بن سلمان به عراق برای نمره دادن به سیاست جدید شاهزاده جوان یعنی استفاده از ابزارها و روش های 'نرم' برای 'بازگرداندن عراق / سوریه به 'دامن امت عرب' و پیش بینی سرنوشت آن از هم اکنون کافی خواهد بود. 
به هر روی از هم اکنون می توان گفت که فارغ از نتیجه تلاش کشورهای عربی برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب از یکسو و نیت سعودی ها و نحوه تعامل آنها با این موضوع از سوی دیگر، بشار اسد رئیس جمهوری سوریه پدیده نشست آتی سران در ریاض خواهد بود. 

محمدکاظم جعفری